Możliwość holistycznego rozwoju uczniów
Dla kogo jest STEAM? Co charakteryzuje STEAM-owe projekty? O rosnącym zainteresowaniu metodologią przez pedagogów w szkołach i przedszkolach rozmawiamy z Marleną Plebańską, jedną z prekursorek polskiej e-edukacji, autorką pierwszych w Polsce książek o tematyce STEAM: STEAM-owe Lekcje i STEAM-owe Przedszkole oraz współautorką ebooka „Edukacja w modelu STEAM”.
Co jest fundamentem metodologii STEAM?
Fundamentem STEAM są pasje i zainteresowania uczniów. Niestandardowy sposób myślenia dzieci oraz otwarte, a jednocześnie holistyczne postrzeganie przez nie świata. Ta naturalna ciekawość, pasja poznawania i odkrywania właśnie pozwala dzieciom tworzyć innowacyjne rozwiązania i realizować autorskie projekty.
Jakie korzyści płyną z edukacji opartej na tej metodologii?
STEAM daje możliwość holistycznego rozwoju uczniów, poznawania przez nich świata w sposób kompleksowy. Buduje innowacyjność oraz kreatywność. Dzięki połączeniu możliwości wykorzystania cyfrowych technologii oraz tradycyjnych, dobrze znanych narzędzi dydaktycznych, dzieci i młodzież mogą tworzyć wspaniałe projekty, z których każdy jest dobry, o ile jest autorski. W projektach STEAM uczniowie mogą sprawdzić się w różnych rolach, realizować rozmaite zadania, ale przede wszystkim uczyć się współpracy i kooperacji.
Czy STEAM jest dla każdego ucznia i nauczyciela?
Tak, to podejście dydaktyczne, adekwatne dla uczniów w każdym wieku oraz dla nauczycieli uczących na różnych poziomach i wszystkich przedmiotów. W swojej praktyce zawodowej spotykam się zarówno z projektami STEAM przedmiotowymi, jak i interdyscyplinarnymi, prowadzonymi od przedszkola po szkołę ponadpodstawową. Rozbieżności w projektach STEAM koncentrują się na postawieniu celów projektowych adekwatnych do wieku, możliwości dzieci i młodzieży, doborze odpowiednich narzędzi oraz technologii, z wykorzystaniem których realizuje się projekty.
Pomówmy zatem o zajęciach prowadzonych w duchu STEAM, ich zasadach i wyróżnikach.
Zajęcia prowadzone w duchu STEAM to zajęcia projektowe. Koncentrują się na realizacji projektów w pięciu blokach tematycznych: S – nauka, T – technologia, E – inżynieria, A – sztuka, M – matematyka. Projekty STEAM mogą mieć charakter tzw. icebreakerów, czyli projektów krótkoterminowych, trwających do jednej do trzech godzin oraz projektów długoterminowych, trwających kilka godzin, dni, tygodni, a nawet miesięcy. Mogą być realizowane w ramach zajęć lekcyjnych lub jako projekty interdyscyplinarne. Każdy projekt STEAM powinien bazować na ciekawym pomyśle lub realnym problemie osadzonym w rzeczywistości. Mam na myśli bezpośrednie otoczenie dzieci i młodzieży. Wówczas dużo mocniej angażują się w realizację projektu. Sam proces realizacji jest procesem twórczym, dającym uczniom dużą sprawczość, a jednocześnie budującym indywidualną odpowiedzialność.
Co jest kluczowe podczas wdrożenia metodologii w placówce edukacyjnej?
Kluczowym pozostaje nastawienie nauczycieli oraz ich przekonanie, że taki model pracy jest efektywny, zapewnia realizację podstawy programowej w innej, dużo bardziej atrakcyjnej oraz skutecznej formie niż podające metody pracy. Aby nabrać tego przekonania, nauczyciele oczywiście muszą sprawdzić tę metodę, doświadczyć jej, a wreszcie zaadoptować ją do pracy w klasie ze swoimi uczniami, co zawsze jest specyficzne. Bardzo istotne jest również podejście dyrekcji, m.in. zapewnienie odpowiednich ram i warunków pracy. Coraz częściej szkoły decydują się na wdrażanie dni projektowych, czy tworzenie dedykowanych pracowni, optymalizujących pracę projektową STEAM Lab.
Marleno, w czym mogą być pomocne dla nauczycieli stworzone przez Ciebie i Witolda Kołodziejczyka scenariusze, zawarte w ebooku „Edukacja w modelu STEAM”?
Scenariusze zawarte w opracowanym przez nas e-booku stanowią inspirację dla nauczycieli do projektowania własnych zajęć. Pokazują zasady konstruowania autorskich koncepcji zajęć oraz sposoby uwzględniania w nich modelu STEAM. Myślę, że stanowią dobry początek do pracy własnej.
Prowadzisz szkolenia dla nauczycieli z wdrożenia metodologii w nauczaniu. Czy można mówić o rosnącej popularności STEAM?
Zdecydowanie tak. Ostatni rok to znaczący wzrost zainteresowania STEAM. Szkoły, przedszkola, a także nauczyciele indywidualnie chcą podnieść STEAM i zweryfikować, na ile sprawdzi się w ich pracy.
Jaką widzisz przyszłość STEAM w Polsce?
W najbliższym czasie metodologia z pewnością będzie rozwijała się bardzo dynamicznie. Zdecydowanie jest to związane z rozwojem projektu Laboratoria Przyszłości oraz zakupem sprzętu do szkół. Teraz szkoły stoją przed pytaniem, jak wykorzystać optymalnie sprzęt, który znajduje się w szkołach. Tymczasem STEAM wydaje się optymalną formą prowadzenia zajęć zarówno w ramach Laboratoriów Przyszłości, jak i w kontekście rozwijających zajęć przedmiotowych oraz interdyscyplinarnych w szkołach i przedszkolach.
Dziękuję za inspirujący wywiad.
Patrycja Sawiuk
